W ostatnim czasie dużo słyszy się o zakażeniach legionellą w Polsce – wiele osób trafiło do szpitali, a część niestety przegrała walkę z chorobą wywoływaną przez tę bakterię. Niestety, nie tylko ludzie są narażeni na zagrożenie związane z legionellozą. Zwierzęta domowe i hodowlane nie są na nią odporne, a w niektórych przypadkach zakażenie może przebiegać bardzo poważnie. Co należy wiedzieć o legionellozie u zwierząt?
Czym jest legionella?
Legionella to bakteria – rodzaj gram-ujemnej pałeczki, obejmującej gatynki wywołujące legionellozę, zwaną także chorobą legionistów lub gorączką pontiac. Legionelloza jest zakaźną chorobą układu oddechowego i niskim stopniu zaraźliwości. Bakterie legionelli występują w wodzie, a do ich namnażania dochodzi, gdy temperatura otoczenia wynosi od 20 do 50 stopni Celsjusza.
Najgroźniejsza, płucna postać legionellozy stanowi od 3% do 8% wszystkich zachorowań. Niestety, charakteryzuje się ona wysoką śmiertelnością: walkę z chorobą przegrywa do 15% do 20% chorych. Mniej groźna jest postać okreslana jako gorączka Pontiac, która zazwyczaj ustępuje samoistnie po 3-5 dniach i charakteryzuje się znacznie łagodniejszymi objawami. Szacuje się, że około 90% populacji miało kontakt z tą postacią legionellozy – u wielu osób kontakt z patogenem przebiega w pełni bezobjawowo.
W tym roku w Polsce już kilkaset osób zaraziło się legionellą, a 18 niestety zmarło w wyniku legionellozy. Służby sanitarne wciąż starają się wyjaśnić dokładne źródło zakażenia. Uważa się, że do zwiększonego namnażania bakterii doszło w wyniku wysokich temperatur podczas upałów oraz zastój wody w instalacjach, spowodowany sezonem urlopowym.
Czy legionella jest niebezpieczna dla zwierząt?
Niestety, legionella jest niebezpieczna nie tylko dla ludzi, ale także dla zwierząt. Bakteria może wywoływać legionellozę – chorobę układu pokarmowego, która może mieć bardzo ciężki przebieg. W jaki sposób zwierzęta mogą zarazić się patogenem? Potrzebny jest kontakt ze skroploną wodą, czyli aerozolem, zakażonym bakteriami. Przykładem mogą być kurtyny wodne, ogrodowe zraszacze, fontanny, klimatyzatory, a nawet niektóre nawilżacze powietrza. Co istotne, zwierzęta nie mogą zarazić się legionellą poprzez picie wody lub kontakt ich skóry ze skażoną wodą.
Przebieg zakażenia legionellą u zwierząt jest podobny jak u ludzi. Objawy legionellozy mogą obejmować m.in.:
- Gorączkę,
- Kaszel,
- Duszności,
- Wymioty,
- Biegunkę,
- Dezorientację,
- Ogólne osłabienie,
- Apatię,
Przy ostrym przebiegu – zapalenie płuc.
W ciężkich przypadkach legionelloza może prowadzić do śmierci zwierzęcia. Podobnie jak w przypadku ludzi, najbardziej na chorobę narażone są zwierzęta o osłabionej odporności: starsze lub chorujące przewlekłe. W takim przypadku należy być bardzo wyczulonym i bacznie obserwować stan zwierzęcia. Odpowiednio szybkie zauważenie niepokojących zmian w jego zachowaniu może uratować mu życie.
Niezwłoczny kontakt z weterynarzem
Jeśli zauważysz u swojego pupila niepokojące objawy – a zwłaszcza te mogące świadczyć na zakażenie legionellą, natychmiast udaj się do weterynarza. W przypadku szybkiego i prawidłowego rozpoznania choroby rokowania mogą być bardzo korzystne. Nie próbuj leczyć zwierzęcia na własną rękę, gdyż bez trafnej diagnozy wszelkie „domowe sposoby” mogą się okazać nietrafione. Legionelloza może być chorobą bardzo niebezpieczną i ogromną rolę ma tu czas reakcji. Pamiętaj, że nie możesz drogą kropelkową zarazić się od swojego pupila, w związku z czym nie musisz (a nawet nie powinieneś) ograniczać kontaktu ze zwierzęciem.
Szybka reakcja i zgłoszenie niepokojących objawów u weterynarza jest istotne z jeszcze innego powodu. Jeśli lekarz faktycznie rozpozna legionellozę to rozpoczęte zostaną procedury mające na celu wykrycie źródła zakażenia. Prawdopodobnie będziesz musiał udzielić szczegółowego wywiadu na temat miejsc, w których przebywało zwierze – nie traktuj tego jako zbędnej czynności. Prawdopodobnie Twój pupil większość czasu przebywa z Tobą i Twoją rodziną. A to oznacza, że również Wy mogliście być narażeni na kontakt z patogenem. Współpraca z właściwymi organami będzie w takim przypadku troską nie tylko o swojego pupila, ale także własną rodzinę i innych ludzi.
Jak zapobiegać legionelli?
Aby zapobiegać legionellozie można stosować zachowania prewencyjne. Ogromną rolę odgrywa tu projektowanie instalacji wodno-kanalizacyjnych: powinny być skonstruowane w taki sposób, aby nie stwarzać dogodnych warunków dla rozwoju patogenów. Woda w rurach powinna być stosunkowo zimna. Należy utrzymywać odpowiedni stan rur oraz poziom higieny – dbać ot o, aby krany nie rozpylały nadmiernie wody.
Tekst: Anna Kuleszewicz-Toborek
Fot. Annabel_P, Pixabay.com
