Kokcydioza to pasożytnicza choroba królików, wywoływana przez pasożyta należącego do pierwotniaków, o nazwie Eimeria sp. Bywa nazywana pierwotniakowym zapaleniem jelit, ze względu na objawy, które wywołuje. Jest niebezpieczną chorobą, a zapadają na nią nawet króliki domowe. Jej przebieg bywa zróżnicowany, jednak potencjalne skutki, jakie może przynieść są bardzo poważne. Jak rozpoznać kokcydiozę królików i jak jej zapobiegać ?
Charakterystyka pierwotniaka i drogi zakażenia
Eimeria (z łac. ziarniaki), to grupa pierwotniaków należąca do gromady kokcydiów, wywołująca choroby określane jako kokcydiozy. Istnieje wiele gatunków Eimerii, które mogą się między sobą różnić przebiegiem cyklu rozwojowego. Ogólny schemat ich życia rozpoczyna się od rozmnażania płciowego w przewodzie pokarmowym. Ich stadium rozwojowe zwane oocystami wędruje do szybko wzrastającego nabłonka jelitowego, gdzie przechodzi dalsze przemiany. Na tym etapie może dojść do rozmnażania płciowego i powstałe w tym procesie oocysty (tutaj też stosowane jest takie samo określenie) wraz z zwartością jelit zostają wydalone do środowiska zewnętrznego, gdzie dojrzewają i przekształcają się w formy inwazyjne. Tak przygotowane, zwykle są pobierane z pokarmem przez żywiciela. W jego układzie pokarmowym dochodzi do rozpuszczenia otoczek ochraniających oocystę i wędruje ona do nabłonka jelitowego zamykając cykl.
Znając przebieg rozwoju pasożyta, można jednoznacznie określić drogę zakażenia ? jest to droga pokarmowa. Niestety formy inwazyjne Eimerii mogą być przenoszone przez ptaki, owady, czy inne zwierzęta, co sprzyja rozpowszechnianiu się tego pierwotniaka.
Objawy kokcydiozy królików
Objawy mogą być często niejednoznaczne, dlatego trudno jest postawić właściwą diagnozę. Dolegliwościami, które mogą wystąpić przy tej chorobie są zależne od postaci, którą ona przyjęła. Wyróżnia się postać jelitową i wątrobową. Pierwsza charakteryzuje się występowaniem biegunki ? czasem ze śladami krwi lub śluzu, bolesnym brzuchem, utratą apetytu, bladością błon śluzowych, apatia. Szczególnie dla młodych królików (u których z resztą notuje się najczęstszą zachorowalność) rozwolnienie jest realnym zagrożeniem życia.
W przypadku postaci wątrobowej mogą wystąpić wszystkie powyższe objawy, z tym, że biegunka raczej rzadko występuje.
Diagnoza i leczenie
Postawienie diagnozy bywa trudne, ze względu na to, że objawy kokcydiozy królików są charakterystyczne także dla wielu innych chorób tych zwierząt. Faktem pozostaje, że powinna ona być podejrzewana w przypadku młodych osobników. Aby stwierdzić kokcydiozę wykonuje się badanie kału, w którym znajduje się oocysty.
Leczenie polega na podaniu specjalistycznych leków: (np. Baycox, Clinicox), zwykłe preparaty na odrobaczanie niestety nie są w tym przypadku skuteczne. Walka z pasożytem nie jest prosta i w wielu przypadkach pomimo chwilowej poprawy, po około dwóch tygodniach następuje ponowny atak choroby. Ponowną serię podawania leków zatem zazwyczaj przeprowadza się po 5 dniach od ustania objawów. Ważnym elementem leczenia jest zdezynfekowanie środowiska, w którym przebywa królik ? klatki, misek, poidełek, a jeśli pupil ma swobodny dostęp do każdej części mieszkania ? także jego obszar należy dokładnie wyczyścić.
Profilaktyka
Zanim zdecydujemy się na zakup nowego, uszatego mieszkańca domu, trzeba znaleźć odpowiedni sklep zoologiczny z dobrymi opiniami, gdzie króliki są trzymane w dobrych warunkach. Jeżeli już jesteśmy w posiadaniu pupila, trzeba bezwzględnie podawać mu świeży pokarm, umyte owoce i warzywa, myć poidełko, a także regularnie sprzątać i dokładnie myć klatkę. W utrzymaniu czystości może pomóc stosowanie odpowiednich granulatów (jako ściółki) przeznaczonych dla królików. Weterynarz, w trosce o zdrowie królika może profilaktycznie przepisać Endocox, który jest stosowany w celu kontrolowania i zapobiegania kokcydiozie. Głównym składnikiem aktywnym Endocoxu jest toltrazuril, który jest stosowany w leczeniu i zapobieganiu zakażeń pasożytami, takimi jak kokcydioza. Ważne jest, aby lek ten był stosowany zgodnie z zaleceniami weterynarza, aby zapewnić skuteczne i bezpieczne leczenie.
Czytaj też: kokcydioza
